Ondokuzuncu yüzyılın tarihsel bilinç biçimlerini çözümleyen VVhite bu kitapta "tarihsel çalışmaların yapısı hakkında genel bir teoriden" hareket ediyor. Buna göre tarihyazımcı "tarihsel belgede yer alan olayların vakayinamesinden haretetle bir öykü kurmak için kullandığı çeşitli açıklama stratejileri ile tarihsel alan arasında ilişki kurmadan önce tarihsel alanı canlandırmak için" belli bir dilsel protokol kullanır ve tarihçinin işini dört temel poetik söylem kipine dayalı bu dilsel protokol belirler. VVhite "dilsel canlandırmanın temel tipleri olarak eğretileme düzdeğişmece kapsamlama ve ironi degişmecelerini kullanarak tarihçilerin argüman sahneleme ve ideolojik ima düzeylerinde farklı açıklama stratejilerine bağlanmalarını üstü kapalı ya da açıkça haklı çıkarabildikleri bilinç kiplerini" tartışıyor. VVhite her tarihyazımcının yazdıklarının temelinde yer eden §enel söylem biçenlerinde değişmecelerin bu türden kullanım biçimini Hegel Michelet Ranke Tocqueville Marx Burckhardt Nletzsche ve Göçe Sibi tarihçi ve filozoflarda ortaya çıkarıyor.