"Çağlayanlar" kitabını Ahmet Hikmet Müftüoğlu 1922 yılında şu cümlelerle okuyucuya sunmuştur:
"Bu kitabı sizi düşünerek sizin için yazdım. Bela gecelerinde yaşım sızarak yüreğim sızlayarak yazdım.
Ey Türk! Bu satırlarda geçmişin destanlarını hâlinin hicranlarını söylemek ve inlemek istedim; bir keman gibi...
Bu kemanı anayurdun sinesinden yonttum. Tellerini kalbimin damarlarından çıkardım. İstedim ki bu sazın ahengini yalnız sen duyasın. Bu acıklı iniltiler yalnız sana dokunsun.
Ey yurttaşım! Senin boynuna geçirilmek istenen esaret halkası ne bir gem ne bir tasmadır. Boyunduruk altında olduğun hâlde sen üşürken düşman ocakları için sana odunlar sen açken düşman sofraları için sana buğdaylar taşıtacaklar. Gençleri kanda tazeleri gözyaşında boğmak istiyorlar..."