Atatürk'ün İttihat ve Terakki'yle ilgili söylediği şu sözler oldukça önemlidir: "İttihat ve Terakki'nin birçok kusur ve yanlışları olabilir. Fakat vatanperver bir kuruluştur."

Enver Talat ve Cemal Paşalar... Kimilerine göre hain kimilerine göre vatansever...

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemine damgasını vuran İttihat ve Terakki'nin bu en önemli üç paşası hırslı zeki ve vatansever olmalarına rağmen devlet yönetimindeki tecrübesizlikleri yüzünden imparatorluğu bir oldubittiyle yani hükümetten ve padişahtan habersiz olarak imzalanan ittifak antlaşması sonucunda I. Dünya Savaşı'na soktular ve imparatorluğun dağılmasına neden oldular ya da çabuklaştırdılar. Enver Paşa'nın Sarıkamış ve Cemal Paşa'nın Mısır ve Suriye'deki başarısızlıkları çok sayıda Türk askerinin ölümüne neden olmuş Talat Paşa ise Ermeni tehciri sırasında Ermenileri öldürtmekle suçlanmıştır.

Savaş sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nun da içinde bulunduğu ittifak yenilince İttihat ve Terakki ileri gelenleri bir müddet için ülkeden uzakta bu­lunmayı faydalı kabul etmiş ve İstanbul'u terk etmeye karar vermişlerdi. Fakat kader onların peşini bırakmamış; Talat Paşa Berlin'de Cemal Paşa da Tiflis'te Ermeni komitacılarının kurşunlarıyla vurulmuşlar ve Enver Paşa da Türkistan mücadelesi için gittiği Orta Asya'da Ruslarla girdiği bir çatışmada can vermişti.