Bu kitap Hikmet Kıvılcımlı tarafından "Günün Meseleleri" kitap dizisinin ikinci kitabı olarak 1953 yılında İstanbul'un Fethi'nin 500'üncü yıldönümünde yayımlanmıştır.
Kitabın alt başlığı "Bir Tarih Tezi'nin ışığı altında: İstanbul'un Fethi"dir. Bu alt başlıktan da anlaşılacağı üzere; Hikmet Kıvılcımlı 1940'lardan beri üzerinde çalıştığı "Tarih Tezi"nin ışığında somut bir tarihsel olaya; İstanbul'un Fethi'ne bakmaktadır.
Bu kitabın arka sayfasında "Günün Meseleleri" başlığı altında yayımlanacak kitaplar listesinde; "Tarih ve İnkilap (Medeniyetlerin gidiş kanunları)" kitabının ilk sırada yayımlanacağı duyurulmaktadır. Ne yazık ki 1953 yılında yayımlayacağını duyurduğu bu en önemli eseri "Tarih Tezi"ni ancak 1965 yılında "Tarih-Devrim-Sosyalizm" adıyla yayımlayabilecektir Hikmet Kıvılcımlı. Kaldı ki olanaksızlıklar yüzünden bu kitabın yayımlanan kısmını da kısaltarak yayımlayabilecek devamı olan "İlkel Sosyalizmden Kapitalizme İlk Geçiş: İngiltere" eserini daha sonra ayrı bir kitap olarak yayımlayabilecek "Tarih Tezi"nin tamamlayıcısı olan "İlkel Sosyalizmden Kapitalizme Son Geçiş: Japonya" eserini ise sağlığında yayımlamak olanağını bulamayacaktır.
"Fetih ve Medeniyet" bu özelliklerinden dolayı 1953 yılı için çok önemli bir kitaptır. Çünkü o günler için hem "Tarih Tezi"nin bir özetini verir hem de Türkiye ve Dünya için özel bir önem taşıyan İstanbul'un Fethi'ni yani somut bir tarihsel olayı "Tarih Tezi'nin ışığında" aydınlatır.
Kitap bugün de bu bakımlardan önemini korumaktadır.