Yahya Kemal'e atfedilen şöyle bir söz var "Nesrimiz ve resmimiz olsaydı muasır medeniyetlerden geriye düşmezdik." diye. Osmanlı'da edebiyatı divan şiiri işgal etmişti şu ya da bu şekilde bir halk şiiri de vardı ama esas olan büyük ölçüde divan'dı öyle ki bu esas bütün sesiyle Osmanlı toplumunun şarkısıydı muhakkak resim hususunda da başka düşünceler içine dalıp çıkmak mümkün. Resimden devşirilen bir felsefî zenginliği yalnızca Batı resminde aramak ne kadar doğru bir yol olur? İkonların temsiliyle başlayan antik Yunan'a kadar uzayan heykel geleneği ile yoğrulan bir resim sanatı Anadolu zemininde tek başına ne kadar ikame edilebilir? Üstelik Doğu'da olmayan şey yalnızca Batı tipinde resimken ve kendine özgü bir bolluk içindeki suretlere bürünmüş mananın temsilinden suyun üzerine düşmüş renklere hattatların kalemiyle yahut tezhibin bin bir türlüsüyle yapılan onca sanatlı işin ayan beyan varlığına rağmen...
O zaman Yahya Kemal'in işaret ettiği o derin boşluk nasıl bir boşluktu?
Bir takım âli zevat Türkiye'nin okullarında felsefe ve tarihin okutulmadığından yakınırlar. Bizce de bir o kadar doğrudur; Doğu'yla Batı arasında var olduğu zannedilen o hayalî boşluğu doğuran hayalsizlik önemli ölçüde felsefe kaynaklıdır. Rönesans'ın yalnızca teknik ve sanat yönüne odaklananlar Montaigne'i Voltaire'i yahut Machiavelli'yi; Fransız Devrimi'ndeki özgürlük tutkusunu yüceltenler Jean Jacques Rousseau'yu Kuzey Aydınlanması'nın önemli figürlerini David Hume'u Thomas Hobbes'u John Locke'u; hatta Ortodoks Marksizm'in kapalı duvarları arkasına sığınanlar Adam Smith'in metinlerindeki felsefî geleneği nedense unuturlar sürekli. Bütün bunlar Doğu'yla Batı arasında bir türlü kapanmak bilmeyen makasın bir kısmıdır. Diğer kısmı da muhakkak felsefeyle yan yana serpilip boy veren bilim ve teknolojidir.