Êzdî yek ji wan civakên li ser rûyê cîhanê ne, ku der barê wan de bi berdewamî ev pirs têne kirin: Bi neteweya xwe ve Êzdî kî ne? Gelo Kurd in, an miletekî serbixwe ne? Dînê wan ê Êzdiyatiyê dînekî çawa ye? Gelo dînekî kevnar û serbixwe ye, an ji birrek hêmanên dînên li derdorê peyda bûye? Ji çi re bi sedan salan e gelek ferman li wan hatine rakirin, Êzdî ji gelek deverên bav û kalên xwe bi tomerî ji navê hatine birin, yên mayî jî li cîhanê, li gelek welatan belav bûne? Tevî hemû gêjgerînkên dîrokê û rûxanên ku pê re hatine, çawa çêbûye, wekî Êzdiyan karîne zimanê xwe, çanda xwe û pergala xwe ya civakî biparêzin?
Nivîskar Tosinê Reşîd, ku bi xwe jî Êzdiyekî ji herêma Serhedê ye, bi vê berhema xwe ve li bersivên rast ên van pirsên mezin digere, ku gelek kes hene dixwazin rastiyê di vê derheqê de bizanibin. Ji bo vê, Reşîd çavkaniyên wekî dîn, mîtolojî, civak, wêje, dîrok û zargotinê vedijîne, digihîje wê encamê, ku Êzdî bi neteweya xwe ve Kurd in, zimanê wan Kürtçe, zaravayê Kurmancî ye, welatê wan jî Kurdistan e.
Êzdiyatî, Oleke Hê Jî Nenaskirî, ji ber ku xwe dispêre çavkaniyên biyanî û Kürtçe, ji ber ku bi Kürtçe hatiye nivîsandin û dibêje, pêwîst e Kurd bi xwe dest bavêjine lêkolîn û lêgerînên li ser nasnava xwe, welatê xwe, dîroka xwe û dînên xwe, lêkolîneke giranbiha ye.