Makâlat-ı Gaybiyye ve Kelimat-ı Ayniye okunduğu zaman hemen anlaşılacağı gibi Farsçadan çevrilmiş olmasına rağmen 13.yüzyıl tasavvuf geleneğinin en önemli eserlerinden biridir.Kitaptaki dilanlatım ve konuların ele alınışı ile de bu hemen anlaşılmaktadır.
Hacı Bektaş Veli'nin tarihsel kimliğidüşünceleri bu eserde bütün canlılığı ile görülmektedir. Diğer yandandönemin temel anlayış ve algılayışlarının ötesinde Hacı Bektaş Veli'nin kendine özgü değerlendirmeleri de bu eser aracılığı ile dile getirilmektedir.