Osmanlı Devleti'nin dönüşüm sürecindeki en önemli sıkıntılarının başında -her alanda- yetişmiş insan gücü eksikliği gelmekteydi. Nitekim Sanayi Mektebi'nin kuruluş gerekçesi de başta İstanbul'da bulunanlar olmak üzere sanayi erbabının yeterli bilgi ve teknikten yoksun olması sebebiyle çoğu sanayi ürününün Avrupa'dan ithal edilmesi veya oradan gelenler tarafından Osmanlı topraklarında üretilmesiydi. Dolayısıyla Osmanlı sanayileşme hamlesinin sivil mesleki eğitime yansıması olarak büyük ümitler bağlanan mektep bu zaafiyetin önünü almak adına tesis edilmişti. Buradan mezun olanlar vasıtasıyla esnafın kendini güncelleyeceği ve Batı'nın kaliteli ürünlerinin yine orada kullanılan metot ve teknoloji ile ülke içerisinde imal edileceği tasavvur edilmişti. Mektep bu itibarla 1868 yılında açıldı ve devlet yıkılana kadar zaman zaman güncellenen nizamnâmeler doğrultusunda faaliyet gösterdi.
Bu bağlamda Osmanlı'nın modernleşmeye yönelik çabaları Dersaâdet Sanayi Mektebi özelinde çalışmamıza konu olmuş oldukça önemli bir misyon yüklenen mektebin gelişimi amacı çerçevesinde ve mesleki eğitimin gelişimi noktasında ele alınarak detaylı bir şekilde ortaya konmaya çalışılmıştır.