Ay ve güneş de batıyor hergün yazık diyor musun bu ziyan mıdır
Sana batar görünen çok şey yeniden doğmaya hazırlanmadır.

Tüm dünya insanlarının gönlünde yaşayan yüce Hüdavendigar Mevlana Celaleddin alalede kişilerin kavradığı şekil ya da biçimlerin soyut varlığı değil o tamamen kamil insanların burcundaki ışıktır. Özüne ve söylediklerine bakıldığında onun hiç bir dinden olmadığı ve aynı zamanda da hiç bir dine karşı durmadığı görülür.

Çünkü her doktrin ya da inanç dayandığı fikirlerin diğerlerinden üstün olduğunun önyargısındadır. Özellikle materyalist felsefe ile mistizmi bilmeyen ve diğer dinsel kökenli buyrukçu öğretileri yeterince tanıyamamış olanların zaten evrensel düşünmeleri beklenemez. Öte yandan bu gerçekliği kulaktan dolma saplantılar içinde olanlara izah etmek de mümkün değildir. Çünkü bilgi sessiz sedasız kendi görkemli yatağında akmaktadır ve ne yazık kimilerinin bu ölümsüz ırmağın kıyısından bile henüz haberi yoktur Ancak süreçler içinde ve Mevlananın dediği gibi "yeniden doğuşlar" yoluyla herkes o ırmağın kıyısına bir gün mutlaka varacaktır.

"Sanı"yı gerçek sayarak "mana"yı özümlemek olasılıkların dışındadır. Realite içindeki tekamül farkları herkesi aynı biçimde değer yargısına sahip kılmaz. Cahil ile bilge aynı anda aynı olaya baksalar biri esiri olduğu fikrin kalıbından dışarı çıkamayacağı için kalıpsal düşünürken diğerinin sınırsız özgürlüğün genişliğince değerlendirme gücüne sahip olduğu görülür. Kendi düşüncesi ve inancının dışındakilere bu çağa rağmen hala "kafir" diyebilecek mantığında olanlar gerçekte hiçbir inancın sahibi değildirler. İşte bilge ile körü körüne biat etmişler arasındaki bu koca farkın adı "bağnazlık ve cehalet"tir. Yüce Hüdavendigar Mevlana Celaleddin inanç ya da inançsızlık konusunda hiç bir zaman taraf olmamış düşüncelerinde yalnızca "insanı" değerli kılıp onu bağnazlık bataklığından öte tutmaya uğraşmıştır. Çünkü onun meselesi diğer yücelerin de söylediği gibi inanç ya da inançsızlık değil "insanüstülük"tür Özetle Mevlana Celaleddin diğer birçok ulu kişiler gibi herhangi bir inancın değil bütün bir beşerin ortak canlarındandır.