Çalışmamızın konusunu, 'Hasılat Kirasında Tarafların Hak ve Borçları' oluşturmaktadır. Çok eski dönemlerde dahi uygulanan bir sözleşme türü olan hasılat kirasının, günümüzde de önemi ve uygulama alanı giderek artmaktadır.
Hasılat kirası sözleşmesi, BK. m. 270/1'de yer alan tanımdan hareketle; kiraya verenin, kiracıya, hasılat veren bir malı veya hakkı, kullanması, semerelerinden yararlanması ve işletmesi için, bedel karşılığında terk etmesi borcunu doğuran bir sözleşme, olarak tanımlanabilir. Bu kapsamda, özellikle, ticari işletmelerin, esnaf işletmelerinin, şirketlerin, tarımsal alanların kiraya verilmesinde karşımıza çıkan hasılat kirasıdır. Bunun yanı sıra hasılat getiren hakların, taşınırların, mevaşi hayvanların da hasılat kirasına konu olmaları mümkündür. Dükkan, fabrika, hastane, okul gibi iş yerlerinin, taksilerin, işletilmek maksadıyla kiraya verilmesinde, hasılat kirası hükümleri uygulama alanı bulacaktır.
Alanının bu denli geniş olması, ekonomik öneminin ve kira bedellerinin de, pek çok kez adi kiraya göre yüksek olmasına karşılık; hasılat kirasının, Türk hukukçuları, hatta İsviçre ve Alman hukukçuları bakımından yeteri kadar ilgilenilmeyen, üzerinde çok çalışma yapılmayan, bu nedenle fazla da bilinmeyen bir alan olduğunu söylemek yanlış olmaz. Adi kira hakkında monografi, makale veya derleme şeklindeki çalışmaların sayısı düşünüldüğünde, hasılat kirasına hak ettiği ilginin gösterilmediği anlaşılacaktır. Buna karşılık son yıllarda, konuyla ilgili yapılan çalışmaların bu ilgi eksikliğini gidereceğine inanıyoruz. Bu çalışma da, eğer bu anlamda küçük bir katkı sağlarsa, bizim açımızdan mutluluk vesilesi olakcaktır.
Çalışmamızda, hasılat kirasını, tarafların hak ve borçları bakımından ele almadan önce konunun açıklanmasında kolaylık sağlaması bakımından, hasılat kirası hakkında kısaca genel bilgi verilecek, sözleşmenin türlerine, tarihçesine ve sözleşmeye uygulanacak hükümlere değinilecektir.
Daha sonra ise önce kiraya verenin borçları, yani diğer açıdan kiracının hakları ve bunu takiben kiracının borçları, yani diğer açıdan kiraya verenin hakları Türk Hukuku ve yeri geldikçe İsviçre ve Alman Hukukları bakımından mukayeseli olarak incelenmeye çalışılacaktır. Türk Hukuku bakımından değerlendirmeler yapılırken, yasalaşması beklenen Türk Borçlar Kanunu Tasarısı da dikkate alınacaktır. ...