Bu çalışma Milli Mücadele hareketinin hemen öncesinden çok partili hayata uzanan dönemde Sivas şehrinde
yaşanan siyasal örgütlenme ve siyasal katılıma ilişkin eğilim ve tepkilerin sonucu olan değişim dönüşüm ve
çağdaşlaşma süreçlerini cümleleştirme niyeti taşımaktadır.

Çağdaşlaşma ve algı değişimi konularında hükümler verirken birden fazla kuşak arasında yapılacak karşılaştırmalı
bilgilere tercih ve uygulamalara ilişkin alan araştırması nitelikli göstergelere dayanmak gerektiği açıktır. Bu
çalışma o türden çok boyutlu bir araştırma olmak iddiası yerine Sivas şehrindeki siyasallaşma temsilcilerinin
merkezi yönetimle ilişkilerine ait şu gerçeğin büyük fotoğrafını çekme niyetine dayanıyor: Yeni Türk Devletinin
Meclis ve icra vekilleri aracılığı ile belirlediği hedeflere ulaştırıcı birer araç olan siyaset kurumu idare ve yaygın
eğitimi kullanarak Sivas şehrinde 25 yıllık süre içinde hangi etkilenmelere ve değişimlere yol açtı hangi açık ve
örtülü engellemelerle karşılaştı?

Bu resmin eksiksiz bir şekilde fotoğraflandırılması çok zor olduğu gibi sisli olmaktan kurtulamayacak yanları ve
yönleri bulunduğu da açıktır. Yolların ve iklim değişmelerinin kavşağında bulunan Sivas'ın ekonomik yaşantılar
açısından hem merkez ve ilçeleri hem de çevre/komşu illeri etkileyecek bir sürdürülebilir ticari öncülüğü
bulunmadı. Sanayi anlamında da Selçukluyla gelen Sivas kiliminden ve halısından ibaret geleneksel üretimin
düzenli pazarlaması olduğu da öne çıkmış tüccarları bulunduğu da söylenemez. Diğer yandan İttihat ve Terakki
kalıntısı olan mahalli şahsiyetlerin olumsuz dirençlerinin sürdüğü; siyaset kurumunun işlevini gereğince
anlayanların sayıca az olduğu; okuryazarlık oranının çok düşük bulunduğu mezhep ve yerlilik-göçmenlik
çatışmasına bağlı güç odaklarının cumhurlaşma çağdaşlaşma savaşçısı olma niyeti taşımadıkları Sivas şehrinde
Türkiye Cumhuriyeti Devletinin/hükümetlerinin her konuda özendirici veya emredici çalışmalarının derhal sonuç
vermesi beklenemezdi.

Bu durumlara rağmen en uzaktaki ilçesi de dâhil geniş bir alanda varlığını sürdürmeyi hazırlayan şartlar ve
eğilimler nelerdir sorusunun cevabını Sivas'ta yalnızca tek partili dönemin 25 yıllık yapılanmasını bu yapılanmada
merkezin/merkezden beklentileri ve gerçekleşemeyenleri örnekler vererek göstermeye çalıştım.