Nizam (ve nizam-ı âlem) ahlâk adalet devlet... Osmanlı tarihi bahislerinin "kutlu" kavramları bunlar. Genellikle ezel-ebed bir iktidar ideolojisini temellendirmek üzere hamasi bir tınıyla kullanılan kavramlar. Elinizdeki kitap bu kavramları adeta yelpaze gibi açarak Osmanlı-‹slâm düşüncesinin kapsamlı bir incelemesini yapıyor. Osmanlı öncesi ‹slâm düşüncesinin ve Anadolu öncesi Türk topluluklarının "seyyal mekân" anlayışına dayalı siyasi ideolojilerinin Osmanlı dönemine etkisi kapsamlı bir girizgâh oluşturuyor. Bunu tarih içindeki değişim seyrini de gözeterek Osmanlı dönemi siyasetnamelerindeki siyaset anlayışının ayrıntılı ve nüanslı bir incelemesi izliyor. Aslında sadece siyaset anlayışının değil mekâna insana varlığa ve tüm anlama dair fikirlerin ve tartışmaların bir dökümü bu. Siyasal alanın berisinde toplumun kendisi hakkındaki tasavvurlarına açılan bir döküm.

Orhan Keskintaş Osmanlı öncesi ‹slâm siyasi düşüncesinin temel ayrımlarından birini "istikrar teolojisi" ile "nizam ontolojisi" arasında koyuyor. Bu ayrışma belki onun modern ‹slâmcı düşüncenin siyasal alanı merkeze alan açıklama çerçevesine getirdiği eleştiriyle de birlikte düşünülmeli. Yazar Osmanlı siyasi düşünce deneyiminin mirasını birlikte yaşam imkânının bilgisi için değerlendirmeyi öneriyor.

Zengin bir malzemeyi esnek bir analitik çerçeve içinde kullanan bir düşünce tarihi seyahati.