Ceza hukuku kanun tarafından "suç" olarak nitelenen insan davranışları ile bu davranışların mukabilinde gene kanun tarafından belirlenen "yaptırımları" (cezalar ve güvenlik tedbirleri) inceleyen hukuk dalının adıdır. Ceza hukukunun en temel pozitif kaynağını Türk Ceza Kanunu'dur. 345 maddeden oluşan Kanun'un ilk 75 maddesi genel hükümlere; sonraki maddeleri ise özel hükümlere ayrılmıştır. Kanun genel hükümler bölümünde ceza hukukunun kavramlarını kurumlarını ve teorisini ortaya koyar. Sonrasındaki özel hükümler bölümünde ise yüzlerce madde boyunca suç denilen insan davranışını niteleyip mukabilindeki yaptırımları belirler.

KPSS sınavlarında ceza "özel hükümler" bölümünden soru sorulmamaktadır. "Genel Hükümler" bölümü ise sınav sorumluluğu noktasında önemlidir. Geçmişte (40 hukuk sorusunun sorulduğu yıllar) 6 soru ceza hukukundan gelir; bu 6 sorunun 3'ünü ceza genel hükümler soruları oluştururdu. Geri kalan sorular ise ceza muhakemesi hukukundan gelirdi. (Ceza muhakemesi hukuku ceza yargılamasının nasıl yapılacağı hususundaki kurallar ile bu sürece katılan kişilerin hak yetki ve yükümlülüklerini inceleyen hukuk dalının adıdır.)

2016 sınavında 5 ceza sorusunun tuhaf bir şekilde 3'ü ceza muhakemesi hukuku; 2'si ise ceza genel hükümlerden gelmiştir. Kanaatimizce bu atipik bir durumdur ve her iki dersin eşdeğer tutularak dikkatle takibine engel değildir. Kuşkusuz KPSS sonrası pek çok kurum sınavı için de özellikle ceza genel hükümler bölümündeki bilgilere dikkat edilmesi gerekecektir.