Standart İstanbul ve Anadolu Ermenicesinin dışında benim bildiğim Ermenicenin Türkiye'de halen konuşulan (en az) üç lehçesi var.
Artvin Hopa ve Borçka ilçelerinde yirmi üç kadar köyde ve onların Türkiye içi diasporasında konuşulan Hemşince Hatay'ın Samandağ ilçesinin Vakıflı köyünde ve onun diasporasında birkaç yüz kişinin konuştuğu Kesap Ermenicesi.
En bilinmezi Çankırı'dan Amasya ve Artvin'e uzanan geniş bir coğrafyadan Poşa yahut Lom denilen gezici halkın dili.
Üçü de nerdeyse karşılıklı anlaşmaya izin vermeyecek kadar ayrışmış dillerdir. Üçünün de nesli tükenmek üzeredir. Ve çok amatör bir iki çalışma dışında üçü de doğru dürüst belgelenmemiştir diyeceğiz.
Arkadaşımız Huriye Şahin şimdi tek başına devasa bir işe girişmiş Hemşin Ermenicesinin dört dörtlük bir gramerini hazırlamış. Son derece titiz sevimli ideolojik kalıplarla vakit kaybetmeyen emek ürünü bir kitap. Türkiye standartlarının dışında.
Batıda biliyorsunuz deskriptif dilbilim disiplini böyle çalışmalarla başladı. Binlerce saha araştırmacısı az bilinen kavimlerin dillerini sistemli olarak öğrenip aktarmanın yöntemlerini geliştirdi. Yarın bir gün Türkiye'de de dilbilim diye bir disiplin olursa belki tarihini Huriye Şahin ve benzerleriyle başlatacaklar.