"Bu manasız ve yabancı hayatta bir tek şeye hakikaten sarılmış hakikaten inanır gibi olmuştu. Bu da karısı idi. Muazzez'in varlığı Yusuf için büyük boşlukları dolduracak mahiyette bir şey değildi fakat onun yokluğu müthişti. Onun bu kadar sebepsiz yere bu kadar insafsızca Yusuf'un hayatından koparılması çıldırtacak kadar acı idi. Hayatında asıl aradığı şeyin Muazzez olmadığını biliyordu fakat Muazzez olmadan bunu aramaya muktedir olamayacağını sanıyordu."

Sabahattin Ali'nin başyapıtı kabul edilen Kuyucaklı Yusuf ailesi eşkıyalar tarafından öldürülmüş bir çocuğun hikâyesini anlatır. Cinayeti soruşturmak için gelen kaymakam Salâhattin Bey'in evlat edindiği Yusuf'un çocukluğundan delikanlılığı kadar gelişimini merkezine alan romanda kasaba insanları ve aralarındaki güç ilişkileri ayrıntılarıyla işlenir.