| İbn Arabşâh, adâlet kurumunu anne kucağına (hadâne) benzetmektedir. Ona göre nasıl ki bir çocuk herhangi bir şeyden ürktüğünde anne kucağına sığınır, zulme uğrayan kişi de devletin kucağına ve adâlet müessesesine sığınmaktadır. Ancak çocuktaki bu anlayış zamanla değişime uğramaktadır. Çocuk biraz büyüdüğünde babasının, annesine nazaran daha güçlü olduğunun farkına varır, iş ve şikâyetlerini ona götürür. Babasının bu konudaki zayıflığını hissedecek yaşa geldiğinde ise meskûn olduğu bölgenin yöneticisine veya vâlisine sığınır. Vâli, kendisine götürülen sorunu çözemediğinde ise kişi, Allah'ın yeryüzündeki gölgesi olarak gördüğü sultana (halife) gider. O da kendisine havale edilen işlerde insaflı davranıp adâletle hükmetmezse bu sefer kişi, artık şikâyetini, sultanların sultanı, her şeyin anahtarı ve dizgini elinde olan yüce Allah'a arz eder. (İbn Arabşâh, Fâkihetu'l-Hulefâ, s. 510). |