Eksen Çağı ve Dinsel Geleneklerin Başlangıcı


Tanrı'nın Tarihi ve Tanrı Savunusu'nun çoksatan yazarı Karen Armstrong'dan dinî düşüncenin gelişimindeki en önemli dönemlerden birine dair alışılmadık bir eser 

MÖ dokuzuncu yüzyılda dört farklı bölgede yaşayan insanlar günümüze dek devam eden felsefi ve dinî gelenekleri ortaya çıkardılar: Çin'de Konfüçyüsçülük ve Taoizm Hindistan'da Hinduizm ve Budizm İsrail'de tektanrıcılık ve Yunanistan'da felsefi rasyonalizm. Sonraki nesiller bu ilk öngörüleri geliştirdiler ama bunların ötesine hiç geçemedik. Rabinik Musevilik Hristiyanlık ve İslam orijinal İsrail görüşünün ikinci bir açılımıydı. Büyük Dönüşüm'de Karen Armstrong "Eksen Çağı"nın düşünürlerinin günümüzde karşımıza çıkan şiddete karşı bize nasıl yardımcı olabileceğini anlatıyor. 

Armstrong Eksen Çağı'nın gelişimini kronolojik bir biçimde izleyerek Buda'yı Sokrates'i Konfüçyüs'ü Yeremya'yı ve diğerlerini mercek altına alıyor. Eksen Çağı'nda ortaya çıkan tüm inançlar daha önce eşi görülmemiş bir şiddete tepki olarak doğmuştu. Vurguları farklı olsa da bencillikten men etme ve şefkati öne çıkarma konusunda hemfikirdirler. Korku umutsuzluk nefret öfke ve şiddetle başa çıkma konusunda Eksen Çağı bilgeleri bize iki önemli tavsiyede bulunuyor: Öncelikle kişisel sorumluluk ve öz eleştiri gerekmektedir bunları da etkin eylemler izlemelidir. 

Kitabın ilk ve son bölümünde Armstrong bu tinselliklerin bugünkü dinî anlayışımızı nasıl sorguladığını düşünmemizi istiyor. İnanç ile doktrinsel uyumu birbirine karıştırıyoruz ancak Eksen Çağı'nın gelenekleri dogmalar hakkında değildi. Hepsi en kötü zamanlarda bile şefkati emrederdi. Her bir Eksen Çağı bilgesi şiddet ve nefretten disiplinli bir şekilde uzak durmayı tavsiye etmişti. 
Büyük Dönüşüm'de Karen Armstrong bu olağanüstü dönemi inceliyor ve birbirlerinden bu kadar uzakta yaşayan filozof mistik ve ilahiyatçıların bağını araştırıyor. Bu kitap bugün bildiğimiz dinî inanışların nasıl oluştuğunun küresel bir anlatısıdır.


 "Muhteşem bir kitap... Açık ve okunaklı... Mezhep kavgalarının ve askerî çatışmaların sık yaşandığı bir dünya için ilaç gibi." 
The New York Times 

"Büyük Dönüşüm Karen Armstrong'un en iyi hali... karmaşık tarihi net bir üslupla damıtıp anlatıyor. Dinî benliklerimizi şefkate başkasına yönelik sevgi ve alçakgönüllülüğe yöneltme çağrısı ilham verici." 
The Washington Post 

"Belki de bugüne kadarki en iddialı eseri... Dikkatlice araştırılmış ve akıcı." 
The San Francisco Chronicle 

"İlgi çekici bir tarih anlatısı... Fevkalade ve hızla okunuyor... Son derece geçerli." 
Julie Wheelwright Independent 

"Armstrong dinler tarihini ne kadar iyi bildiğini gösteriyor." 
Felipe Fernández-Armesto The Times 

"Armstrong alışık olduğumuz şekilde okunaklı ve açık bir biçimde yazıyor. Bu kitaptan birçok şey öğrenmemek için çok çabalamak lazım." 
Diarmaid MacCulloch Guardian 

"Bu kitap defalarca övülmeyi hak ediyor."
Bryan Appleyard Sunday Times