On dokuzuncu ve yirminci yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yaşayan Gayrimüslimlerin durumu hakkında genel bir kanaate sahip olabilmek için Osmanlı kentleri üzerinden yapılan mikro düzeydeki çalışmalar yol gösterici olacaktır. Bu çerçevede uzun tarihi boyunca Müslümanlarla birlikte Yahudilere Ermenilere Keldanilere Süryanilere ve Yezidilere ev sahipliği yapan Türkiye'nin kadim şehirlerinden Siirt iyi bir emsal teşkil etmektedir. Bu çalışmada on dokuzuncu yüzyılın sonu ile yirminci yüzyılın başında Siirt Sancağı ve ona bağlı Eruh Şirvan Pervari ve Garzan kazalarında yaşayan Gayrimüslim unsurun varlığı tespit edilerek Osmanlı arşiv belgeleri ışığında mabetleri eğitim faaliyetleri hükümetle olan ilişkileri ve sosyal durumları ortaya konulmaya çalışılmıştır.