30 Kasım 1901'de babası Hikmet Bey'in görevli bulunduğu Selânik'te doğdu. Asıl adı Mehmet Nazım olup sonradan Ran soyadını almıştır. İşgal altındaki İstanbul'dan birkaç arkadaşıyla birlikte Ankara'ya giderken İnebolu'da tanıştığı Spartaküsler'in Sovyet yanlısı sosyalist düşüncelerinden etkilendi. Öğretmen olarak tayin edildiği Bolu'dan arkadaşı Vâlâ Nurettin ile beraber Trabzon ve Batum üzerinden Moskova'ya gitti. Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi'nde ekonomi ve toplum bilimi alanında öğrenim gördü (1922-1924).


Nazım Hikmet, Türk şiirinde gerçekleştirdiği yenilikler ve ideolojik söylem bakımından aynı zamanda bir sonraki kuşağın benimsediği toplumcu gerçekçi şiir anlayışının da öncülüğünü yapmıştır. Uzun süre baskısı yapılamayan eserleri 1965'ten sonra tekrar yayımlanmaya başlanmış, 7 Ocak 2009'da Bakanlar Kurulu kararıyla kendisine Türk vatandaşlığı iade edilmiştir.