Boğazlar'a hakim olmak ve Türk topraklarını diğer Avrupa devletleriyle paylaşmak için giriştiği savaşlardan biri de 1853 tarihindeki Kırım Harbi'dir. Bu savaşın Rumeli'deki safhalarından birinde şehit Musa Hulusi Paşa komutasındaki 6.000 kişilik Türk ordusu Tuna kıyısındaki Silistre kalemizi Ruslar'a karşı 41 gün süreyle savunmuş ve yaptığı saldırı hareketleriyle Rus ordusunu perişan ederek mühim bir müdafaa zaferi kazanmıştır. Vatan Yahut Silistre bu savaşta yararlıkları görülen bazı Türk kahramanlarının hareketlerinden ilham alınarak yazılmıştır. Konusunu yakın tarihimizden alan bu oyun için Namık Kemal şunları söyler: "Silistre'nin konusu benim hayalimden çıkmış değildir. Benim yaptığım şey Rumeli'de İkinci Mahmut zamanındaki Şumnu Kuşatması'nda geçen ve anlatılan bir olayı biraz daha genişletmek için gördüğüm zorunluluk üzerine Kırım Savaşı sırasında olanları Silistre Savaşı'na aktarmaktan başka bir şey değildir. Eserin yazılmasından amaç ise milletteki vatanseverlik duygularını dile getirmektir."