Nevzat Kösoğlu'nun "Tek iddiam olabilir; Türk düşünce geleneğinin takipçisi olmak; Türk imanına onun mukaddeslerine bağlı kalarak düşünmeye çalışmak..." sözleriyle esasını ortaya koyduğu tefekküründe kendisi ile bütünleşen müşahhas fikirlerini karakterize ve izah eden bazı kavramlar vardır. Fikriyatı bu temel esaslar üzerinde yükselir. Onun davasını/meselesini/muradını anlamak için bu umumi çerçeveye vakıf olmak gerekir. Kendi düşünce mahallesinde kendine özgü olabilen kalabilen ve bunlarla düşünüp düşündürebilen nadir bir düşünce adamı olarak onun fikir muhtevasını tespit tahlil ve milliyetçi düşünce geleneği içindeki yerini dünden yarına değerlendirmek için bu kavramları anlamak gereklidir. Türk düşünce geleneği iman ve mukaddesler Kösoğlu tefekkürünün yapı taşları gibidir. Bu naçiz çalışmada ortaya konulacak olan kavram zemini bunlar üzerinden yükseliyor denilse yanlış olmayacaktır.

Nevzat Kösoğlu kendi tefekkür dünyasında kendine mahsus lafızları ve yerli yerinde mefhumları olan bir düşünürümüzdür. Onun bir tarih ve kültür filozofu olarak mevcut vakıayı anlama ve açıklamada kullandığı kavramları maziden kendi zamanından ve umumi kültür çevresinden beslenerek kendi zihninde ve üslubunda milletimiz için kardığı bir yerli harç ağır bir tefekkür işçiliği ürünüdür.

Nevzat Kösoğlu "modernite" zamanında yeni meselelere Türk düşünce geleneği ve imanı çevresinde yeni sorular sorup cevaplar vermiştir. Bunları anlamanın yolu onun tefekkürünün esaslarına dikkatten geçer. Bu çalışma bir yönüyle onun biyolojik hayatından öte fikri otobiyografisine dair bir deneme olarak da görülebilir.