Varlıklı bir ailenin çocuğu olarak Rusya'nın Tula şehrinde doğdu. Küçük yaşlarında önce annesini sonra babasını kaybetti yakınlarının elinde büyüdü. Çocukluğundan beri gerçekleri incelemeye karşı büyük bir ilgisi vardı. Öğrenimini tamamlamak için Moskova'ya gitti. Çalışkan zeki bir öğrenci olarak başarı ve sevgi kazandı. Fransızcasını ilerletmiş Voltaire'i ve J. J. Rousseau'yu okumuş bu iki yazarın kuvvetli etkisinde kalmıştı. Tula'ya geri döndü yoksul köylüler arasına katıldı. İlk eseri olan "Çocukluğum"u bu sıralarda yazdı.

Kitaplarında insanlığın çeşitli meselelerine değinen Tolstoy'un dünya ölçüsünde bir sanat ve fikir değeri vardır. Kendi ülkesinin toplumsal siyasal çalkantılarını halkının yaradılışını yaşayışını büyük bir ustalıkla yansıtmıştır. Gerçekçi edebiyatın en büyük temsilcilerinden olduğu kadar bir filozof ve bir eğitimci olarak da şöhret kazanmıştı. Yukarıda sayılanlarm dışında "Diriliş" "Insan ne İle Yaşar" gibi pek çok eserleri vardır.

Tolstoy 82 yaşındayken 1910 yılında öldü. Kış ortasında evini terk ettiğinde hasta düştükten sonra Astapovo'da tren istasyonunda zatürre'den öldü.