İmparatorluğun son döneminde, Avrupa'daki ulusçuluk akımlarının da etkisiyle İslâmsız Türklük çabaları yoğunluk kazandı. Alman milliyetçiliğinin ve Rus havzasındaki Türklerin  tesiriyle İslâm'ın içeriğini belirlediği millet kavramı yerine ırka... Anadolu merkezli yerine Orta Asya'ya dayalı Türk ulusu fikri aşılandı. Bu hareket öteki Müslümanlara da sirayet ederek Müslüman tebaanın İmparatorluk'tan ayrılmalarına neden oldu.
Uluslar çağında, Cumhuriyet elitinin de yönlendirmesiyle İslâm ile Türk'ün arası açıldı. Laik-seküler zihniyet, Orta Asya mitolojileriyle birleştirilerek 1071 sonrasında Batı medeniyeti ve kapitalist dünya sistemini engelleyen, Anadolu'da kurduğumuz İslâmi düzeni bize yabancılaştırdı.
Ercan Yıldırım Türkiye'nin Ruhu İslâm kitabında bize dayatılan bu köksüzleşme, yabancılaşma, İslâmsız Türklük karşısında Türkler'in Anadolu'ya geçme nedenlerini, bozkır kavimlerinin İslâm'ı kabulüyle millet haline gelişini, Türk adını alışını, Anadolu'yu İslâmlaştırıp Batı dışı bir dünya kurma sürecini, Malazgirt Zaferi'nin manasını, tasavvufun etkisini, Haçlı Savaşlarını, gazanın fonksiyonunu, İslâm merkezli Türk Düzeni'ni...
Vatan, Millet, Türk kavramlarının tarihi seyrini, kazandığı yeni anlamları, modern yaklaşımlarla aradaki farkları zengin bir kaynakçayla, Paul Wittek'ten, Gibbons, Lowry, Mükrimin Halil Yinalcık, Osman Turan gibi isimlerin tezlerini de dikkate alarak anlatıyor.