Ayaşlı ile Kiracıları Cumhuriyet'in hemen sonrasında Ankara'da Ayaşlı İbrahim Efendi'nin apartmanında geçer. Bir apartmanın dokuz odasında kiracı olarak yaşayanların bu odalara kısa veya uzun süreli gelip gidenlerin günlük yaşamlarını birbirleriyle olan ilişkilerini duru ve yalın bir dille anlatırken Cumhuriyet'in kuruluş yıllarında Ankara'nın dönüşümünü de başarılı bir şekilde yansıtır.
Memduh Şevket Esendal'ın yayımlanan ilk romanı olan Ayaşlı ile Kiracıları Cumhuriyet'in ilk yıllarında yaşanan toplumsal değişim ve dönüşümü Batılılaşma ve modernleşme hikâyesini yine bu dönemde kadının toplumdaki yerini ve kadına bakış açısını anlatışıyla Türk edebiyatının en önemli eserleri arasında sayılır.