Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın
"Mârifetnâme"si yazıldığı 17. - 18. yüzyıldan
bu yana bütün Türk-İslâm dünyasının en çok
okunan eserlerinden biri olmuştur. Bulak
(Mısır) İstanbul ve Kazan'da defalarca
basılan bu büyük eser Fransızca ve
Farsça'ya da çevirilerek bütün dünyada
ilgiyle okunmuştur.Mârifetnâme dinî
tasavvufî sosyal ve tabiî bilimlerin tümünü
içinde toplayan muazzam bir ansiklopedi
dir.Denilebilir ki Mârifetnâme başlı başına
bir kütüphanedir. Bizden önceki nesiller
ondan çok şey öğrendiler biz de
öğrenmekteyiz ve gelecek nesiller de
öğreneceklerdi..

Mârifetnâme 'de ana bölümler (fen) bab fasıl ve
nevi adıyla alt başlıklara ayrılmıştır. Dört fasıldan
meydana gelen mukaddimenin ilk faslı dünya ve
âhiret âlemlerinin kuruluş ve işleyişiyle ilgili
olarak seksen civarında âyetle başlamakta
ardından tefsir ve hadis ehline dayandırılarak
çoğu hurafelerden oluşan eski kozmografya
bilgilerine yer verilmektedir. Mukaddimenin son
konularını kıyamet alâmetleri sûra üflenişten
itibaren âhiret halleri ve mekânları teşkil
etmektedir..