Bektaşilik XIII. yüzyılda Hacı Bektaş Veli'nin kurduğu daha çok ortamsal düşünceyi önde tutan insanları özdeş inanç çevresinde birleşerek kardeşlik mutluluk eşitlik ve özgürlük havası içinde yaşamalarını amaçlayan insanlar arasında ayırım gözetmeksizin karşılıklı sevgi ve saygıya dayanan bir birlikteliğe önem veren etkili bir tarikattır.
Mevlevilik Mevlana Celalettin-i Rumi'nin oğlu Sultan Veled'in XIII. yüzyılda Anadolu'da kurduğu aşk musiki sema ve zikr'e dayanan sürekli devinim ve gelişme yanlısı yaradılmışların en yücesi olan insanı Tanrı'dan bir parça olarak kabul eden gerçek bilgiyi geçerli sayan insancıl ve hoşgörülü olmayı öğütleyen doğruluğa iyiliğe kadeşliğe önem veren bir tarikattır.
Masonluk gerçeği araştırıcı nitelikte çalışmalar yapan ve bu nedenle akılcılığı bilimsel bir yöntem olarak benimseyen ve özellikle insana değer veren bir düşünce dizgesidir. Her sorunu akılcı yollarla özgürce ve iyilikle çözümlemeyi öngeren insanlar arasında gerçek anlamda evrensel bir birlik ve kardeşlik sağlamaya çalışan bilgisizliği bağnazlığı ve tutkuyu yeren sürekli iyiliği doğruyu güzeli ve gerçeği araştıran bir oluşumdur.