Mu'tezile hakkında gerek Batılı ve gerekse İslâm düşünürleri ta­rafından çeşitli çalışmalar ve araştırmalar yapılmıştır. Ancak Mu'tezi­le'nin Basra ve Bağdat ekollerine ayrılışı hakkında müstakil bir çalışma yapılmadığından söz konusu mezhebin ekollere ayrılışının arka planın­da yatan sebeplerin anlaşılmasının faydalı olacağı hususunu göz önün­de bulundurarak bu konuyu çalışmayı uygun gördük.

Mu'tezile'nin Basra ve Bağdat Ekollerine Ayrılış Süreci isimli çalışmamız, üç bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölümde, Mu'tezile'nin doğuşu, Mu'tezile'nin isimlendiril­me proplemi ve Mu'tezile'nin temel görüşleri hakkında bilgi verilmiştir.

İkinci bölümde, Basra Mu'tezile ekolü ve Bağdat Mu'tezile eko­lü-Zeydiyye ilişkisi, Bağdat Mu'tezile ekolü-Şia ilişkisi ve Bağdat Mu'tezile ekolü-İktidar ilişkisi bağlamında Bağdat Mu'tezile ekolünün ayrılışı irdelenmiştir.

Üçüncü bölümde ise, Basra ve Bağdat Mu'tezile ekolü mensupları ile bu isim-lerin temel görüşleri ve bunların İmâmet sorununa fikrî yak­laşımlarına yer verilmiştir. Bu bölümde ayrıca Mu'tezile'nin Basra ve Bağdat ekolünün İslâm düşüncesindeki yeri de ele alınmıştır.