Heinrich Mann, Mavi Melek adlı romanında ele aldığı okul konusuyla yalnızca okulu ve öğretmeni eleştirmekle kalmaz, aynı zamada romanın yazıldığı dönemde iktidarda bulunan İmparator II. Wilhelm'in despotizme dayalı anlayış ve uygulamaları ile baskı ve otoriteyi içselleştirmiş çarpık toplumsal yapıyı da eleştirir. Bir eğitim kurumu olarak okulun ve onun vazgeçilmez parçalarından biri olan öğretmenin gerçek ödevlerini yerine getirmekten uzak olduklarını, bu durumun bireysel ve toplumsal açıdan meydana getirdiği bozulmaları dile getirir. Yazar, okul ve öğretmenin gerçek işlevlerini, ancak özgürlükçü, eşitlikçi, demokratik bir sistem içinde yerine getirebileceklerine vurguda bulunur. II. Wilhelm döneminin despotizme dayalı anlayış ve uygulamalarının, sonraki yıllarda faşist ve diktatör bir lider olan Hitler'in iktidar yolunu açtığını düşündüğümüzde, romanda bu döneme yönelik eleştirilerin daha da önem kazandığı, buradan her toplum için alınabilecek bazı derslerin olduğu kendiliğinden ortaya çıkıyor.