Bu araştırma tefsirin yazarı olan Adıyamanlı Mustafâ Hayrî Efendi'nin hayatını ve tefsirini konu edinmektedir. Araştırmamızın ilk safhalarında es-Sâbûnî'nin yapmış olduğu tahkike itimat ederek yola çıkmıştık. Fakat araştırmanın ilerleyen safhalarında es-Sâbûnî'nin yaptığı bu tahkike aslâ itimat edilemeyeceğini anladık. Dahası es-Sâbûnî'nin yapmış olduğu tahkikli neşir üzerinden 2001 yılından bu yana uzun çalışmalar yaparak birçok notlar almıştık ve araştırmamızı da neticelendirmek üzereydik. Ancak tefsirin orijinalinin bir fotokopisini Mustafâ Hayrî Efendi'nin büyük kızı Fatma (Âliye) Tanır hanımefendiden Ağustos 2003'te İstanbul'da teslim alıp es-Sâbûnî'nin tahkik ederek neşrettiği baskı ile karşılaştırdığımızda es-Sâbûnî'nin yer yer atlamalar yaptığını yer yer de müfessire ait olmayan kelimeler ve uzun cümleler ilave ettiğini görünce sukut-i hayale uğradık. Dünyaca ünlü bu zat kendisine emanet edilen eser üzerinde nasıl böyle bir şahsi tasarruf yapabilmişti. es-Sâbûnî'nin adına tahkik dese de yapmış olduğuna gönül rahatlığıyla tahkik demek mümkün değildi.