Bilindiği üzere İkinci Dünya Harbinde propaganda ve beşinci kol hareketlerini inceleyebilmek için henüz resmi ağızlarca yeterli eser yayınlanamamıştır. Mevcut eserler halk efkârını ilgilendirecek mahiyette muharrirler tarafından roman tarzında kaleme alınmış ve yabancı dillerden dilimize çevrilmiş eserlerdir.
Konu propaganda ve beşinci kol hareketlerini ilgilendirmektedir. Bu her iki konunun birçok yerlerde haber alma hizmeti ile birlikte çalıştığı görülecektir. Bugünkü manasıyla topyekûn haber alma konusu içinde propaganda ve beşinci kol da girmektedir. Haber alma ile düşman hakkında bilgi toplanır propaganda ile bu öğrenilen bilgilere istenilen şekil ve istikamet verilir beşinci kol için hareket ve faaliyet sahaları temin edilir. Nihayet yapılan propagandanın tesiriyle beşinci kol mensuplarının faaliyetleri yine haber alma ile kontrol altında bulundurulur.
Propaganda ve beşinci kol hareketleri devlet siyaseti ile başa baş yürümektedir. Bu nedenle propaganda ve beşinci kol hareketlerinin siyasi olaylarla bazen birleştikleri görülmektedir.